Na een week in Nuku’alofa te hebben vertoeft hebben we niet alleen alle boodschappen in huis, maar ook een prachtige fietstocht over het eiland gemaakt. We bekijken het natuurfenomeen van de blowholes en fietsen door de groene en wilderige plantages (tuinen). Samen met Ada volg ik een les lokale kunsten en maken we ons eigen tapa notitieblok. Maar de andere eilanden lonken en het weer lijkt goed om een poosje in de Ha’apai eilandengroep te verblijven. Dus gaat het anker op en zeilen we overnacht naar de volgende eilandengroep in Tonga.

Leven in de Ha’apai groep

De Ha’apai groep wordt bezocht door zeilers, maar de meeste blijven in de Vavavu eilandengroep. De vele riffen en ondieptes, in combinatie met iets minder beschermde ankerplekken maken het volgens velen een minder aantrekkelijk gebied. Maar met de juiste (satelliet)kaarten en een gezonde doses verstand is dit juist een prachtig gebied om te verkennen. Authentieke dorpjes, waar het inwoneraantal van varkens groter is dan die van mensen. Lokaal leven en mooie ontmoetingen.

Vulkaanuitbarsting en tsunami

Het was destijds wereldnieuws. De uitbarsting van de Hunga Tonga – Hunga Ha’apai vulkaan in Tonga. De tsunami die erop volgt rijkt ver. Tot vele eilanden in de Pacific, Nieuw Zeeland, Japan en zelfs in Peru. Ik weet nog dat ik in Nederland was en Jaap op de boot in Frans Polynesië toen dit gebeurde en ik hem belde. Hij had heerlijk geslapen en er niks van gemerkt. De ingang van het atol Hao lag aan de juiste kant voor deze golven. Maar nu zeilen we door het gebied van deze vulkaan en zien we met eigen ogen wat de kracht geweest is van de tsunami.

We liggen voor anker bij het eiland Nomuka-Iki en wanneer je de satellietbeelden van voor en na de uitbarsting vergelijkt zie je dat een deel van het dichtbegroeide eiland is weg gevaagd. Wanneer we vanuit de kuip naar het eiland kijken zien we nog een aantal verdwaalde, vaak dode, bomen staan en is dit deel van het eiland veranderd in een grote zandvlakte. “Eerder zagen we alleen het groen van de bomen en struiken van het eiland. Nu zien we de zee achter het eiland. De golven kwamen over de bomen heen en vernietigde alles.” vertelt een dame uit Nomuka, een dorp op het naastgelegen eiland. Ook op Nomuka zelf zijn een aantal lager gelegen huizen er niet meer. Het dorp gaat hoger op het eiland herbouwd worden. Veiliger voor tsunami’s en klimaatverandering.

Ik kan me amper voorstellen hoe je een ramp als dit beleefd en overleefd. Sommigen praten er vrij luchtig over, bij anderen zie je de energie in hun lichaam direct veranderen wanneer je er naar vraagt. Maar het geluid en de trilling moet ontzettend hard en angstaanjagend zijn geweest. In Nukualofa vertelde de eigenaresse van de Big Mama Yacht Club ons dat hun oren zo hard piepten dat ze de kinderen naar hun zagen roepen, maar dat ze hen niet konden horen. Na de cyclonen en nu ook de tsunami moet haar pleisterplaats en restaurant voor de zoveelste keer herbouwd worden. Een drank vergunning heeft ze niet meer, want dat is op dit moment te duur. Maar je mag een biertje sponsoren voor de herbouw. Wat we graag doen.

Eilandhoppen in de Ha’apai

We hoppen langzaam door de Ha’apai groep heen van eiland naar eiland. Schuilen voor een noord-wester storm achter het rif van O’ua. Liggen achter de meest prachtige onbewoonde eilandjes aan de rand van de eilanden groep en eten voor het eerst in lange tijd weer eens iets dat we nog niet eerder gegeten hebben, island cabbage. Het zijn de bladeren van een plant die lijkt op de Hibiscus en die je klaar maakt als spinazie. Wij eten een pasta met spek, room en island cabbage en zijn verbaasd over de lekkere smaak. We eten onderweg graag lokaal en vinden het dan ook heel leuk wanneer we weer eens iets nieuws leren over lokaal voedsel.

Vanilla plantage in Uiha

We liggen bijna een week voor dorpje Felemea in Uiha. Het eiland heeft vele wandelpaden en het is goed de benen weer eens te strekken. We lopen langs de vele tuinen op het eiland, over oude, en overgroeide, paden door de bossen en struinen over het strand. Vanuit Felemea lopen we ook naar het naastgelegen dorp Uiha. Wanneer we net het dorp binnen komen wijs ik Jaap op een aantal grote koelcellen die naast een huis staan. Jaap tuurt over het hek naar de cellen en ik kan zijn gedachten bijna raden. Waar zullen die voor gebruikt worden?

De cellen worden op dit moment niet gebruikt, zo blijkt wanneer we vanaf de andere kant van de weg worden aangesproken door William. Of we wat nodig hebben uit de winkel waar we voor staan. We waren zo gefocust op de koelcellen dat we de winkel niet hadden gezien. We hebben niks nodig, maar wederzijdse interesse leidt tot een mooi gesprek. Niet alleen over de koelcellen. Maar ook over het bedrijf dat deze jongeman (21) noodgedwongen heeft overgenomen van zijn oom. Hij runt een vanille plantage op het eiland. Pas terug op de boot realiseer ik me dat ik niet heb gevraagd of we wat vanille van hem kunnen kopen. Dom, want verser en lokaler dan dit kun je natuurlijk niet krijgen. En dus besluiten we de volgende dag nogmaals die kant op te lopen.

Natuurlijk kunnen we wat vanille kopen, maar niet voordat we een rondleiding over zijn plantage hebben gehad. En dus stappen we achterin het mini vrachtwagentje en gaan op weg. William vertelt ons van alles. Niet alleen over de vanille en hoeveel hij hier nog over moet leren. Maar ook over zijn ambities. Hij wil, vooral aan de kinderen in het dorp, laten zien dat je wat kan bereiken door hard te werken. En hij blijkt een bezig bijtje. Naast de vanille heeft hij een kudde schapen, bouwt zijn eigen huis, helpt zijn moeder waar hij kan en leidt een aantal meiden uit het dorp op om hem te helpen met het handmatig bestuiven van de vanille.

Vanwege cycloonschade en het gegeven dat zijn zieke oom minder aandacht kon geven aan de plantage is hij nu met een grote opruim actie bezig. De huidige velden worden schoon gemaakt en langzaam breidt hij de plantage verder uit, want de nieuwe stekken moeten een aantal jaren groeien, voordat ze vanille gaan produceren. En elke jaar is er weer een cycloon seizoen dat voor de nodige schade aan de planten kan zorgen. Ik leer veel over vanille en de productie ervan. De kwaliteit van de vanille is echt goed en hoewel koelcellen op dit moment niet gebruikt worden voor ijs en vis, is het een mooie opslag voor de vanille. De volgende dag kunnen we onze vanille ophalen. Een deel wordt gevacumeerd om later te kunnen gebruiken en de rest gaat in een grote fles Vodka voor een eigen gemaakt vanille extract. Al is het wel geduld hebben, wat het advies is om de fles 6-12 maanden te laten staan voor de beste smaak…

Een onverwachts weerzien

We hoppen langzaam verder en laten ons anker zakken achter het volgende eiland. Eigenlijk twijfelden we om hierheen te gaan. Op het eiland moeten drie resorts zijn en daar zijn wij over het algemeen niet echt fan van. Maar voor de harde wind die eraan komt is dit simpelweg de beste plek. En nu we er toch zijn, gaan we maar eens naar de kant voor een koud biertje.

We kiezen voor het Serenity Beach Resort en bij aankomst blijkt het een speciale dag. Vanavond arriveren de eerste gasten na de lange Covid sluiting. Er wordt hard gewerkt om de puntjes op de i te zetten, maar een biertje kunnen we zeker drinken. Terwijl we nog wat met de Amerikaanse eigenaresse staan te praten komt er opeens iemand aanlopen. Zijn koksmes en de messenslijper nog in de hand. Hij loopt recht op Jaap af. “I know you!” zegt hij tegen Jaap. “You are Sione!” is Jaap zijn antwoord.

We kijken allemaal met grote verwondering naar het tafereel dat zich voor onze neus afspeelt. Kapitein en kok waren ze samen op het houten zeilschip Soren Larsen, dat in de Pacific voer en nu ontmoeten ze elkaar zoveel jaren later op een piepklein eilandje in de stille Zuidzee. Hiermee is het ijs gebroken en hebben we een fantastische tijd op het eiland. We gaan een keer uit eten in het resort en Sione kookt werkelijk fantastisch. We worden uitgenodigd om een varken te komen eten, delen kava en hebben mooie gesprekken. Ik vind het prachtig om te zien hoe beide mannen hiervan genieten.

 0 en 1 jaar oud

Wanneer we vertellen dat we vanaf hier naar de Vavau eilandengroep gaan nodigt Sione ons uit voor de zestigste verjaardag van zijn vader een paar week later. Een beleving op zich, want het blijkt ook de eerste verjaardagsviering te zijn van Siones zoon. Een verjaardag die erg belangrijk is op de Pacifische eilanden.

De hele dag is er uitgebreid gekookt en is de tuin aangekleed voor het feest. Als blanke toeristen voelen we ons een beetje een vreemde eend in de bijt, maar we genieten met volle teugen. Op tafel staan, naast de varkens, allerlei plastic bakjes met verschillende gerechten. Frisdrank, westers fruit en speciale waterflesjes met een foto erop van de feestvarkens. Tijdens het eten zijn er allerlei gebeden en toespraken. De laatste toespraak is in het Engels om ons als niet Tongolees sprekenden te bedanken voor onze komst en we moeten vooral net als de rest van de gasten voldoende eten mee naar huis nemen.

Het meisje naast mij had me halverwege al een zak chips toegeschoven om mee naar huis te nemen. We snapten niet echt wat ze bedoelde, maar dat wordt snel duidelijk. Na het laatste gebed staat iedereen op, verzamelt de nodige bakken eten en vertrekt naar huis. De tafels zijn in een keer bijna schoon. Wat over blijft is voor de familie en wordt volgens traditie gebracht naar verschillende prominenten en mensen in het dorp die het nodig hebben.

Het is speciaal bij zoiets bijzonders aanwezig te zijn. Al is er in alle drukte helaas te weinig tijd om met Sione en zijn vrouw Sia te praten. Deze bijzondere avond is een van de hoogtepunten van ons verblijf in Tonga.

Niet veel later komt ons bestelde onderdeel uit Nieuw Zeeland aan, voeren we een noodzakelijke reparatie uit aan de voorstag en vertrekken een paar dagen later naar Vanuatu. Eerlijk is eerlijk. Na zeven maanden Nieuw Zeeland moest ik echt even wennen om weer op reis te zijn. Maar met ons bezoek aan Tonga en het weerzien van Sione hebben we een mooie start gemaakt.