Vanuatu kent vele mooie plekken en toeristische spots. Wanneer je wilt kun je zo ongeveer van spot naar spot zeilen. Watervallen, Kastom dansen in de afgelegen dorpen en de waterdansen in de Bank Islands, om er een paar te noemen. Maar twee van de grootste hotspots hebben we vorige jaar overgeslagen. De vulkaan op het eiland Tanna en het landduiken op het eiland Pentecost. Tanna leek ons te druk en te massaal, terwijl het springseizoen op Pentecost al voorbij was op het moment dat we aankwamen in Vanuatu.
We zijn kritisch op waar we heen gaan. Zelfs na zoveel jaar reizen gedragen we ons af en toe nog steeds als echte Hollanders en willen we niet teveel uitgeven aan touristische activiteiten. Maar de vulkaan en het landduiken zijn een paar van de belangrijkste redenen waarom we vanaf de Solomon eilanden teruggevaren zijn naar Vanuatu.
Het is onduidelijk wanneer er voor het eerst gesprongen gaat worden in Pentecost. Het springen is aan vele tradities gebonden en dan ook vooral wanneer de eerste Yam in het dorp op traditionele wijze geoogst wordt. Dit in combinatie met het weer dat we verwachten besluiten we eerst zo ver mogelijk naar het zuiden te gaan en Tanna te bezoeken. Pentecost bewaren we voor de terugweg.
Port Resolution
In een paar etappes overbruggen we de ruim 300 mijlen van Sola naar Port Resolution op het eiland Tanna. Wanneer we langs het eiland varen kunnen we de rookpluim van de vulkaan al zien, Mount Yasur. De ankerbaai van Port Resolution is, zo vroeg in het seizoen, nog leeg en de mensen in het dorp genieten nog even van de rust, voordat ze overvallen worden door de zeilboten die onder meer vanuit Fiji, Nieuw Zeeland en Australië deze plek zullen bezoeken. Maar eerlijk is eerlijk de zeilers zijn ook een mooie bron van inkomsten voor dit dorp en het eiland.
Wanneer het donker wordt zitten we met zijn tweetjes in de kuip. “Voel je het gruis op het dek?” vraagt Jaap. Inderdaad, wanneer ik met mijn hand over het dek ga voel ik een soort scherp zand. Gruis uit de vulkaan, want de wind gaat vanaf de vulkaan over onze ankerbaai heen en dropt zo wat gruis uit het binnenste van de aarde bij ons aan boord. Ik ben benieuwd hoe de boot er morgenochtend uit ziet.
Af en toe zie je een rode gloed boven de heuvels van de baai uitkomen en de vulkaan lijkt eigenlijk heel dichtbij… Het is indrukwekkend en geeft toch wel een kriebel in mijn buik. Binnenkort gaan we de vulkaan op en gaan we met onze eigen ogen zien waar iedereen zo lyrisch over is.
Bij de yachtclub organiseren we de trip naar de vulkaan. Wat nog een hele organisatie blijkt, want er is geen auto beschikbaar om ons naar het startpunt van de tour te brengen. De auto gaat op vrijdag altijd naar de markt in Lenakel (aan de andere kant van het eiland) en zal niet op tijd terug zijn. Uiteindelijk komt de auto helemaal niet terug naar het dorp vanwege pech onderweg. Ons bezoek aan de vulkaan wordt nog een paar dagen uitgesteld.
De vulkaan tour
De auto brengt ons al hobbelend over een onverharde landweg, met de nodige kuilen, rotsen en regenschade, naar het bezoekerscentrum van Mt Yasur. Ik snap nu gelijk dat ‘pech onderweg’ hier regelmatig voorkomt. Na een korte veiligheidsinstructie gaan we met een gids op weg naar de vulkaan. Het is nog licht, maar het zal niet lang meer duren voordat de zon onder gaat. Dit moet het moment zijn dat je echt goed de kleuren van het lava kan zien. De zenuwen gieren stiekem toch door mijn lijf. Spanning en nieuwsgierigheid wisselen elkaar in een rap tempo af. Is het wel veilig zomaar een actieve vulkaan op te lopen?
Mount Yasur
Mount Yasur op het eiland Tanna wordt ook wel ‘the lighthouse of the Pacific’ genoemd. De 360 meter hoge vulkaan heeft een krater met een doorsnede van ongeveer 400 meter. De vulkaan heeft al honderden jaren continue uitbarstingen. Vanaf de oceaan kun je bij nacht de vulkaan goed zich door de oranje gloed. Met zegt dat dit ook maakte dat Captain Cook in 1774 het eiland voor het eerst bezocht.
Op de rand van de krater staat voor de veiligheid een houten hek. Van dat hek moet je je niet al teveel voorstellen, maar als ik eraan voel blijkt het nog best stevig in de grond verankerd. Gelukkig maar, want achter het hek gaat het stijl naar beneden de diepte van de krater in. Ik kijk naar beneden en zie ver onder mij de oranje lavameren, terwijl de aarde rommelt, gromt en dondert. Het voelt alsof de aarde al haar emoties aan ons toont en met je praat. Beneden in de diepte zie je de druk veranderingen en af en toe het opspringende lava.
Bij een uitbarsting trekt de wind aan en wordt met grote kracht de vulkaan ingezogen. Het binnenste van de aarde lijkt dan nog net wat meer lawaai te maken, waarna het lava omhoog komt en een echt te ranzige zwavelgeur met zich mee neemt. De natuur is in al haar verzetten met elkaar verbonden. Ik ben blij dat ik een sjaal meegenomen heb om voor mijn mond en neus te houden, maar dan nog is de geur werkelijk verschrikkelijk.
De ervaring om op de vulkaan te staan is de stank echt meer dan waard. Wat een inkijkje in de natuur en het functioneren van de aardbol. Na ruim een uur is het echt donker en dalen we het pad weer af naar de parkeerplaats. Weer in de auto realiseer ik me dat ik niet weet wat meer indruk op me maakt, de geluiden die rechtstreeks uit de kern van de aarde lijken te komen, of de lava die af en toe de lucht in vliegt.
Van Tanna naar Pentecost
Na het vulkaanbezoek blijven we nog een paar dagen in Tanna. Onze vulkaan gids blijkt in het dorp achterin de baai te wonen en we gaan een paar keer bij hem en zijn familie op bezoek. We wandelen wat door de omgeving en relaxen op de boot. Er is altijd een lichte swell in de baai en wanneer de weersvoorspelling aankondigt dat de wind en swell nog wat ongunstiger worden is het tijd om de zeilen te hijsen. We zeilen overnacht terug naar Port Vila. Daar liggen we niet alleen goed beschermd, maar kunnen we ook weer de nodige voorraden aanvullen, een sundowner op het terras drinken en af en toe uit eten. Jaap wordt onrustig van de nachtclub geluiden en gaat zelfs nog een avond de hort op. Kijken hoe het uitgaansleven van Port Vila eruit ziet en weer eens ouderwets stappen. Dat is lang geleden.
Na een week zijn we de stadse drukte ook wel weer zat en krijgen we ook een mail van de chief van Ratap op Pentecost. De eerste Yam is geoogst, de Nagol gebouwd en vrijdag wordt er voor het eerst gesprongen. Deze eerste sprong is voor ons te vroeg. Zo snel kunnen we niet naar Pentecost varen. Maar het weer ziet er goed uit voor zeiltocht naar Pentecost, dus is het tijd te vertrekken. Een tocht naar het noorden van 130 mijl.
Het lijkt een beetje of we door Vanuatu racen. Maar niets is minder waar. Vorig jaar hebben we al ontzettend veel van Vanuatu, haar eilanden, de mensen en de cultuur gezien. Voor dit jaar hebben we onszelf een paar specifieke doelen gesteld. Tanna, Pentecost en de familie Bong op Ambrym bezoeken. Vooral voor dat laatste willen we voldoende tijd hebben. Dus varen we op dit moment wel heel doelgericht in de rondte.
Nagol festival Pentecost
Het landduiken op Pentecost, de Nagol, is een kastum (traditioneel) gebruik in het zuiden van Pentecost. Tegenwoordig is het ook een echte toeristische attractie. Wij besluiten naar Ratap te gaan een klein traditioneel dorp in de heuvels.
We komen nogal vroeg in het dorp aan en men is nog niet helemaal zover, island time. Dus nodigt de chief ons uit voor een traditioneel ontbijt. Tarot met wat tonijn uit blik. Na dit, tweede ontbijt van de dag, lopen we naar de Nagol. De toren is hoog en heeft ongeveer drie platforms voor de springers. We kijken rond, Jaap iets dichter bij de toren dan ik. De toren en het gebied eromheen is tabu (verboden) voor vrouwen, dus ik mag niet te dichtbij komen.
Uit het niets beginnen enkele mannen een traditionele dans en zang. Niet veel later komen de vrouwen erbij. Ze dragen hun traditionele kleding, dat wil zeggen alleen peniskokers voor de mannen en een rok van pandenusbladeren voor de vrouwen.
Ik voel de energie van het dansen en zingen in mijn lichaam, terwijl ik opkijk naar de nagol (houten toren), waar een jonge man zijn sprong voorbereidt. De liaan wordt zorgvuldig aan zijn enkels vastgemaakt terwijl de springer opgaat gaat in de energie die de rest van het dorp opwekt. Na, wat lijkt op een laatste gebed, springt ie…. Wauw!
Het is bijna ongelooflijk om naar te kijken. Dit is een spectaculaire traditie in dit gebied en men zegt dat dit de oorsprong is van het modernere bungy jumpen. Al hang je dan aan een elastiek die nog enigszins mee beweegt en niet aan een liaan. In totaal springen er drie mannen van de toren. Wij zijn de enige toeristen die aanwezig zijn, maar er zijn mensen genoeg. Vanuit verschillende dorpen in de omgeving zijn ze gekomen. Na afloop van de ceremonie maakt alleen de platgestampte grond van de dansers en de Nagol nog duidelijk dat we bij iets heel bijzonders aanwezig waren. Alles is natuur en van natuurlijk materiaal, in de diepte zien we af en toe de topjes van onze masten in de baai.
Wat is de Nagol
De Nagol is een traditioneel gebruik van de volkeren in het zuiden van Pentecost en hangt samen met de traditionele oogst van de eerste Yam. Na de oogst van de Yam mogen de mannen van het dorp zich vijf dagen niet wassen. Wanneer ze zich na deze vijf dagen weer gewassen hebben gaan ze de bush in om op zoek te gaan naar hout, bushrope en lianen om een traditionele Nagol te bouwen, de springtoren. Een sprong van de toren met lianen om de enkels gebonden zorgt voor een goede oogst van de Yam.
Bron: gesprekken met de spokesman van Ratap en Wikipedia
In deze laatste bron staat ook nog een mooi verhaal over de rol van vrouwen in de Nagol en het ontstaan ervan.
Nog enigszins onder de indruk gaan we terug naar de boot. En hoewel we eigenlijk nooit deelnemen aan de super toeristische activiteiten in een land, ben ik blij dat we hier in Vanuatu wel voor gekozen hebben. Zowel de vulkaan Mount Yasur, als de Nagol op Pentecost waren onvergetelijke ervaringen.
Weer een prachtig verhaal. Minke!
Een heel goed reis gewnst naar Biak.
Wij volgen jullie waar het kan op de voet!
Groeten aan jou en Jaap, van Chris en mij,
Al weer een geweldige ervaring.
Ik geniet daar ook elke keer weer van.
Groetjes van Gonnie